Lễ hội Khô Già Già – Nét văn hóa đặc sắc của người Hà Nhì Đen tại Y Tý, Lào Cai

Được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia từ năm 2014, lễ hội Khô Già Già (lễ cầu mùa, cầu mưa) được tổ chức vào tháng 7 hàng năm, mang đậm tinh thần văn hóa và tín ngưỡng của người Hà Nhì Đen đang sinh sống tại Y Tý, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai.

Lễ hội Khô Già Già là lễ hội cầu mùa lớn nhất của người Hà Nhì Đen, thể hiện đặc trưng văn hóa tín ngưỡng thờ thần nông nghiệp, thần rừng, thần nước, cầu cho mùa màng bội thu, cây cối tươi tốt, chăn nuôi phát triển và cầu an cho dân bản có cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Đây là lễ hội cầu mùa lâu đời và lớn nhất của người Hà Nhì Đen, được tổ chức từ ngày Thìn (ngày con rồng) đến ngày Ngọ (ngày con ngựa) của tháng 6 âm lịch hàng năm. Lễ hội là sự thể hiện niềm tin đặc biệt vào các vị thần linh trong tín ngưỡng thờ thần nông nghiệp của cộng đồng người Hà Nhì Đen. Lễ hội thể hiện niềm mong cầu về một mùa vụ bội thu, chăn nuôi phát triển, con người khỏe mạnh, cuộc sống ấm no. Ngoài ra, lễ hội còn là dịp để con cháu tìm về với tổ tiên, với ông bà, cha mẹ và cũng là dịp các thành viên trong cộng đồng giao lưu, thể hiện tinh thần đoàn kết cộng đồng. 

Lễ hội Khô Già Già hàm chứa các lớp trầm tích văn hóa tín ngưỡng độc đáo, được trao truyền từ đời này qua đời khác. Người Hà Nhì luôn có ý thức tổ chức lễ hội hằng năm để cố kết cộng đồng, đoàn kết cùng phát triển.